Wieloryb. Historia kulturowa

Wieloryb, największe zwierzę naszej planety, od zarania wieków fascynował ludzi. Ze względu na to, że zobaczenie żywego wieloryba — to rzadki przywilej, w dawnych czasach wieści o nim przynosili na ląd jedynie żeglarze. W dużej mierze dzięki tym opowieściom wieloryb... stał się półmitycznym stworzeniem, a jego wizerunek — przedmiotem licznych fantazji i spekulacji. Przez długi czas wieloryb wyobrażany był jako groźne zwierzę, biblijna bestia na usługach sił zła. Średniowieczne bestiariusze przedstawiali przerażającego mieszkańca głębin jako sługę diabła. Autorzy Nowego Czasu raczej nie byli bardziej pobłażliwi, podkreślając okrucieństwo wieloryba: był kanibalem i głównym wrogiem marynarza, jak Moby Dick, ten dziki biały kaszalot z powieści Melville'a. Lecz z biegiem czasu wizerunek wieloryba zmieniał się: potwór głębin stał się wzruszającym, godnym współczucia stworzeniem, niesłusznie stającym się ofiarą chciwości i przemocy. Dziś wieloryb to przyjazny bohater setek książek dla dzieci, spokojnie płynący po oceanach, a czasem nawet po niebie.

Przerażającym mitom o potworze z morskich głębin, odzwierciedleniu wizerunku wieloryba w literaturze i jego reprezentacji w kulturze poświęcona jest ta książka Michela Pasturo.

Tłumaczenie z francuskiego — Stanisław Muchamedżanow. Redaktor naukowy i autor wstępu — Michaił Muizuls.