Niemieckie najazdy i koniec imperium

W niniejszym wydaniu przedstawiono drugi tom fundamentalnej pracy „Historia ustroju społecznego starożytnej Francji” wybitnego francuskiego historyka XIX w. Numa Deni Fustela de Coulangesa. Książka opowiada o IV–V w. n.e. — trudnym okresie istnienia Rzymskiej Galii i samego imperium. W tym czasie w Galii pojawiła się potężna arystokracja. Cesarze jeszcze... istnieją, ale posłuszeństwo im zanika, a przewaga skłania się na stronę dużych właścicieli ziemskich. Jednak ta warstwa społeczna nie potrafiła ani walczyć, ani rządzić. W tym okresie barbarzyńcy w postaci plemion germańskich bardziej niż kiedykolwiek zaczęli zagrażać Galii. Do imperium wdarły się rozproszone oddziały, a ich nadzwyczajna mobilność wprawiała w zdumienie rzymskich dowódców wojskowych. Wiele oddziałów barbarzyńców przeszło przez całą Galię, plądrując ją. Jedynymi plemionami, którym udało się w niej osiedlić, byli wizygoci, Burgundowie i Frankowie. Wizygoci zajęli południowo-zachodnie ziemie, Burgundowie — dorzecze Rodanu, a Frankowie osiedlili się na północy Galii. Wszystko to odbyło się na podstawie porozumienia z Rzymianami. Oficjalnie byli rzymskimi żołnierzami, a nie zdobywcami. Goście-barbarzyńcy, jak ich nazywano, często bywali niebezpieczni, czasami pomocni, ale nie byli gospodarzem.