O magicznych bajkach

Włodzimierz Jakowlewicz Propp (1895–1970) — radziecki filolog, folklorysta, jeden z twórców nowoczesnej teorii tekstu, — urodził się w Petersburgu w rodzinie niemieckiej z Wołgi. W latach 1913–1918 na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Piotrogrodzkiego studiował najpierw filologię germańską, a następnie rosyjską, później... uczył języka niemieckiego w uczelniach Leningradu, a od 1932 roku prowadził wykłady i prace naukowe na Uniwersytecie Leningradzkim (LGU). Od 1938 roku — profesor Wydziału Filologii LGU, najpierw na katedrach filologii romańsko-germańskiej, folkloru, a aż do 1969 roku, literatury rosyjskiej; w latach 1963–1964 był kierownikiem katedry.Do obecnego zbioru weszły dwie książki Włodzimierza Jakowlewicz Proppa — „Morfologia bajki” (1928) i jej kontynuacja „Historyczne korzenie bajki magicznej” (1946).
„„Morfologia” i „Historyczne korzenie” stanowią swoiste dwie części lub dwa tomy jednego dużego dzieła. Druga część bezpośrednio wynika z pierwszej, pierwsza jest przesłanką drugiej. <…> Staram się możliwie najlepiej metodologicznie i konsekwentnie przechodzić od naukowego opisu zjawisk i faktów do wyjaśnienia ich historycznych przyczyn”.„Morfologia bajki” jest najbardziej znaną pracą naukowca; to monografia poświęcona strukturze ludowych bajek. Badując folklor, naukowiec wyróżnił w bajkach elementy stałe i zmienne. Do stałych zaliczył działania, które postacie podejmowały w celu rozwoju fabuły, oraz ich kolejność. Do zmiennych — styl językowy dzieł, liczba działań i sposoby ich wykonania, a także motywacje i atrybuty postaci.
Pracą doktorską naukowca stał się rękopis książki „Historyczne korzenie bajki magicznej” — kontynuacja wcześniejszej monografii, w której rozwija hipotezę opracowaną przez francuskiego specjalistę od folkloru Pierre'a Saintiva (pseudonim Émile Nurry, 1870–1935). W tej pracy Propp pisał nie o strukturze bajek, ale o ich pochodzeniu. Badał mitologię prymitywnych narodów i wyjaśniał źródła bajki magicznej w obrzędach inicjacji plemiennych: ich uczestnicy również przechodzili próby, czasami doznawali niepowodzeń, a potem pomyślnie wykonywali zadania i zyskiwali „nowy wygląd”. Tak fabuła każdej bajki była wyjaśniana obrzędem inicjacji, podczas którego dzieci zyskiwały nowy status.Obecną książkę zdobi 70 ilustracji i elementów dekoracyjnych artystów: Iwana Jakowlewica Bilibina (1876–1942), Aleksandra Zika (1845–1907), Iwana Konstantinowicza Łebiediewa (1884–1972), Nikołaja Nikołajewicza Popowa (1888−1953), Mohammada Rasima (1896–1975) i Nikołaja Aleksiejewicza Uszina (1898–1942).