Wiara Ermołajewa

„Witebska Dżokonda” Wiara Ermołajewa pochodziła z rodziny szlacheckiej, dobrze znała europejskie sztuki, uczyła się w pracowni M. Bernshtaina i brała udział w rosyjskim Dada — w kółku „Bezkrewne zabójstwo”. Stała się prawą ręką K. Malewicza w Unowis, energiczną działaczką Ginkhuk... i teoretyczką plastycznego realizmu. Pomimo ciężkiej choroby (przez całe życie Wiara Michajłowna chodziła z laską), miała rzadką energię i miłość do życia, przyciągała i organizowała młodzież, dużo i łatwo pracowała. Te cechy pozwoliły jej w ostatnich latach stać się ważną artystką Lebiediewskiego Detgizu, opracować dziesiątki książek — w tym teksty swoich przyjaciół-oberiutów. Droga Ermołajewa została „wstrzymana w biegu” — wraz z osądzoną i zmarłą w Karlagu artystką w 1937 roku zniknęła także jej epoka. Ale jeśli dziedzictwo sztuki awangardowej mogło zniknąć lub przez dziesięciolecia leżeć w teczkach, to książki żyją rozproszonym życiem nakładu. One również są kruche — małe litografowane arkusiki na spinaczu — i po prawie stu latach, zebrane razem, wyglądają jak malarska panorama wielkiej epoki. Niniejsze wydanie zawiera esej o twórczości Wiary Ermołajewa autorstwa historyka sztuki Antoniny Zajczkowskiej, wyczerpujący na chwilę obecną zbiór dokumentów i tekstów artystki oraz mały katalog jej grafiki książkowej.