Memoria. Wspomnienia, opowiadania, wiersze

Nina Iwanowna Hagen-Torn zajmuje ważne miejsce wśród autorek kobiecej "oboźnej" prozy (obok E. Kersnowskiej, E. Ginzburg, T. Petkiewicz), w dziennikach i wspomnieniach których odzwierciedlają się losy ludzi, którzy stali się ofiarami stalinowskich represji. Znana uczona, która stała u podstaw sowieckiej... etnografii, N. I. Hagen-Torn była również utalentowaną poetką, pisarką i autorką wspomnień. Jej młodość i lata studenckie przebiegły pod znakiem Srebrnego Wieku i pierwszych lat sowieckiej republiki; miała okazję usłyszeć, jak swoje wiersze recytował Aleksandr Błok, uczestniczyła w seminariach Andrzeja Białego i bywała na posiedzeniach słynnej Wolfili (Wolnej Filozoficznej Asocjacji, która stała się centrum życia duchowego Petersburga lat 20. XX wieku). Na szczycie swojej pracy naukowej, w 1936 roku, została aresztowana i skazana na pięć lat w łagrach Kołymskich. Na wolności pozostały dwie małe córki. Po uwolnieniu zdążyła obronić rozprawę naukową - i nowy wyrok, jeszcze pięć lat w łagrach, a potem zesłanie... Ale jak ciężkie by nie były próby, N. I. Hagen-Torn udało się zachować zarówno silną wolę, jak i jasność umysłu, żarliwe zainteresowanie światem oraz chęć opowiedzenia o przeżyciach, "aby pozostał choćby cienki ślad, jak odcisk kociej łapki na piasku nad rzeką, w ogromnych piaskach Wieczności". Oprócz wspomnień, publikacja których stała się możliwa dopiero w 1994 roku, po śmierci autorki, wydanie zawiera wiersze napisane w różnorodnych latach życia, a także fragmenty z dzienników i listów, przygotowane przez Galinę Hagen-Torn, a także wstępny artykuł Marietty Czukakowej.