Szkłowscy. Kroniki rodzinne

Wiktor Szkłowski – unikalna postać w rosyjskiej kulturze. Pisarz i literaturoznawca, scenarzysta i filolog, twórca formalizmu i OPOJA, „całe burzliwe płomienie, ostre filologiczne dowcipy” (Osip Mandelstam). Ale ta książka opowiada o czymś innym. „Szkłowscy: Kroniki rodzinne” – biografia Wiktora Szkłowskiego,... jego rodziny i ludzi z najbliższego kręgu na tle katastrofalnej historii Rosji XX wieku. Bohaterowie książki: ojciec pisarza – petersburski pedagog Borys Szkłowski, wujek – Izaak Szkłowski, wybitny publicysta, znany całej czytającej Rosji pod imieniem Dioneo; tragicznie zmarli bracia – Władimir, Nikołaj, Jewgienij i siostra Jewgienia; przyjaciele Jurij Tynianow, Borys Ejchenbaum, Roman Jakobson. Autorzy opowiadają o własnej rodzinie Wiktora Szkłowskiego – żonie Wasilisie Szkłowskiej-Kordi, dzieciach Warwarze i Nikicie, o przyjaźni Wasilisy i Nadziei Mandelstam, o zauroczeniu młodego Wiktora Szkłowskiego w Elzie Triol i późniejszej miłości do Serafimy Suok. Autorzy książki – historycy literatury Tatiana Pozdriakowa i Natalia Gromowa – uważnie wsłuchują się w głos Wiktora Szkłowskiego, dokładnie analizują wzmianki o bliskich w jego tekstach i równocześnie – sięgają do bezstronnych dokumentów. Tekst książki oparty jest w dużej mierze na archiwalnych źródłach, z których większość do tej pory nie była publikowana. To wspaniała praca, której wartość wykracza poza historię literatury, obejmując historię kraju. To – saga o zniszczeniu rosyjskiej kultury, o zagładzie najcenniejszej części narodu, nazwanej „rosyjską inteligencją”, której potomkowie w naszych czasach starają się odtworzyć i zachować jej oblicze. Jednocześnie – to saga o możliwości, by jasna i silna osobowość zachowała siebie „poprzez utratę”: rezygnację z zasad, zniekształcenie i kamuflaż idei oraz odkryć. Do tego potrzebna była niezwykła odwaga i niezwykłe szanowanie siebie, świadomość swojej wyjątkowości i wartości. Sofja Bogatyriewa