W cieniu Gogola

Abram Terc — literacki pseudonim Andrieja Donatowicza Siniawskiego (1925–1997), filologa, pracownika naukowego IMLI w Moskwie i profesora Sorbony w Paryżu, autora książek „Spacerując z Puszkinem”, „Dobrej nocy”, „Głos z chóru”, „Iwan-głupiec”, powieści „Lubimow” i powieści „Koci dom”. „W cieniu Gogola”... — książka, w której talent filologa wspaniale łączy się z pisarskim. Przez tajemnicę śmierci i życia pisarza, przez tekst „Rewizora” i „Martwych dusz”, opowiadań i listów Terc stara się nie tylko zbadać twórczość i osobowość Gogola, ale także rozplątać gmatwaninę mitów o nim. W opracowaniu książki wykorzystano rysunek Michaiła Szemjakina. Jak pomieścić w głowie dwa fakty, diametralnie leżące w historii twórczości Gogola? Ten, kto najbardziej nas przerażał i tyranizował, ten sam nas najbardziej bawi. Nie mamy autora straszniejszego i koszmarnego niż Gogol. Nie ma pisarza, który tak mocno zmuszałby Rosję do śmiechu. Abram Terc „W cieniu Gogola” — drugi tom sławnej długiej powieści, narodzony w polemice z pierwszym („Spacerując z Puszkinem”). Dwaj demiurżowie estetycznego kosmosu Siniawskiego prowadzą ostrą i złożoną rozmowę przez całą ciężką, prawie 500-stronicową książkę. Wbrew tytułowi, to tutaj Gogol raczej żyje w cieniu Puszkina. Ten wszędzie, a jeśli na krótko znika z kart, to i tak wisi nad nieszczęsnym Gogolem, jak niewidzialny Miedziany jeździec nad biednym Eugeniuszem. Aleksander Genis