Malachitowa szkatułka: uralskie opowieści

U opowieści Pawła Piotrowicza Bażowa miał utalentowanego współautora – niepiśmiennego staruszka-wartownika z zakładu w Polewsku, żartownisia i wesołka Wasilija Aleksejewicza Chmielinina. Dorośli nadali mu dwa przezwiska – Szklanka i Procz, na które ten odpowiadał. A dla dzieci – w ich... liczbie był i przyszły pisarz – był „dziadkiem Słyszko”; dzieciaki biegały do wartowni na Górze Myślnej, aby posłuchać opowieści o dziewczynce Azowce i Połozie, Górze Węży i Daniłce-Majstrze, o znakach poszukiwania skarbów, o różnych bogactwach ziemskich… Starzec opowiadał tak, jakby sam wszystko widział i słyszał. Kiedy wspominano miejsca widoczne z góry, wskazywał na nie ręką. Ale przy tym, jeśli proszono go o opowieść, mówił: „Tylko to nie bajki, a opowieści i pobywalszczyzny nazywają się. Inne, słyszko, i nie każdemu można mówić. Z ostrożnością trzeba…"
Pół wieku później P. Bażow genialnie odtworzył pobywalszczyzny fabrycznego wartownika – według oznak, które zachowała pamięć: szkielety opowieści, styl, pojedyncze nazwy, wyrażenia. Pomogła znajomość historii okolicy, bliskość rodzimego lokalnego gwary, życiowa droga pisarza, przebiegająca po tych samych miejscach, gdzie żył i tworzył swoje opowieści dziadek Słyszko.
W tym tomie zebrano większość słynnych uralskich opowieści Pawła Bażowa. Ilustracje wykonane w latach 40. przez artystę Wasilija Bajuśkina.