Rosyjski Montparnasse. Paryska proza lat 1920–1930 w kontekście transnarodowego modernizmu

Ta książka dotyczy roli pisarzy rosyjskiego Montparnasse'u w kształtowaniu estetyki, stylu i kodu transnarodowego modernizmu lat 1920-1930. Montparnasse rozpatrywany jest tutaj nie tylko jako znaczący locus stolicy Francji, ale przede wszystkim jako metafora "postapokaliptycznej" literatury europejskiej, która powstała z doświadczenia... I wojny światowej, rewolucyjnych wstrząsów i masowych migracji. Twórczość młodych autorów rosyjskiej diaspory, podobnie jak zachodnich pisarzy "straconego pokolenia", była odpowiedzią na estetyczny, filozoficzny i egzystencjalny kryzys, odczucie ogarniającej cywilizację zachodnią entropii, rozprzestrzenienie totalitarnych dyskursów, "kinematografizację" masowej kultury, nowe praktyki społeczne we współczesnym megamieście. Przeobrażając traumę wygnania, marginalność i wyobcowanie w źródło inspiracji, tworzyli hybrydową prozę w strefie przejściowej między różnymi tradycjami narodowymi, kanonami i językami. Śledząc dialog ich dzieł i kluczowych zachodnich intertekstów, Maria Rubins ujawnia na pierwszy rzut oka niedostrzegalne estetyczne i koncepcyjne paralele między twórczością Gazdanowa i Hessego, Niemirowskiej i Morana, G. Iwanowa i Eliota, Odojewcewej i Cocteau, Szarshunem i Bretonem, Janowskiego i G. Millera, Bakuniny i Lawrence'a, a także między technikami art deco w literaturze i malarstwie, zdjęciami Brassai'a i "paryskim tekstem" rosyjskich emigrantów, reżyserskimi strategiami Lerbiego i poetyką Gazdanowa. Rosyjski Montparnasse jawi się więc jako pełnoprawny uczestnik ogólnoeuropejskiego procesu literackiego międzywojennych dziesięcioleci, w dużej mierze wyprzedzając późniejsze tendencje do diasporyzacji i globalizacji kultury.