Połowcy, Turcy i Pieczyngowie przed najazdem Tatarów. Historia południoworosyjskich stepów IX-XIII

Książka P.W. Gołubowskiego (1857–1907) „Połowcy, Turcy i Pieczyngowie przed najazdem Tatarów. Historia południoworosyjskich stepów IX–XIII w.” stała się jednym z pierwszych badań nad historią koczowników na granicach Starożytnego Państwa Ruskiego.

Wszystkie wymienione etnosy zachowały się w pamięci ludowej jako wojowniczy sąsiedzi... Kijowskiej Rusi. Gołubowski jako pierwszy w krajowej nauce wysunął myśl, że to właśnie wielowiekowe przeciwstawienie się stepowcom sprzyjało powolnemu osłabianiu południoworosyjskich ziem i, jako rezultat, wzrostowi książąt Północy i Północnego Wschodu. Ordy pieczyngowskie zdołały stworzyć całą koczowniczą imperię, pod względem rozmiarów porównywalną z Bizancjum, i tylko to ostatnie miało siłę, żeby ich pokonać. Ludom turkijskim było przeznaczone przetrwać wrogość z Rusią i już pod imieniem „czarnych kapeluszy” stać się wiernymi strażnikami jej granic. Bliskie relacje chanów połowieckich z książętami ruskimi, wahały się od krwawej wrogości do krwawego pokrewieństwa, nieuchronnie prowadziły do stopniowej asymilacji połowców przez północnego sąsiada, a zatrzymać ten proces mogło tylko najazd tatarsko-mongolski.

Proponowana praca ma nieprzemijającą wartość historiograficzną i będzie przydatna studentom specjalności historycznych, lingwistycznych i antropologicznych, a także wszystkim czytelnikom interesującym się cywilizacjami stepów.