Wspomnienia

„Nie mogę zobaczyć czystego pióra bez pragnienia natychmiastowego zanurzenia go w atramencie” — szczerze przyznała Katarzyna II w swoich wspomnieniach, które były zakazane w carskiej Rosji (nawet Mikołaj I zapoznał się z nimi po raz pierwszy dopiero po śmierci Puszkina,... otrzymując przechowywaną u niego kopię). Dopiero w 1865 roku Hercen opublikował wspomnienia cesarzowej w Londynie, a w pełni stały się one dostępne dla krajowego czytelnika dopiero na początku XX wieku. Do naszych czasów dotarł niewiarygodny archiwum pozostawione przez Katarzynę Wielką, składające się z dziesiątek tomów, w którym zachowały się jej notatki i listy, a także publicystyka, sztuki, dzieła historyczne i filozoficzne. W niniejszym wydaniu znalazła się późna redakcja „Wspomnień” (obejmująca okres od 1744 do 1758 r.) oraz „Wybór listów” cesarzowej.