Catherine II. Notatki

Przez długi czas "Notatki własnoręczne" cesarzowej Katarzyny II były przechowywane pod klauzulą "Szczególnej tajemnicy", nałożoną na nie przez jej syna, cesarza Pawła. Jednakże zezwolił on swojemu bliskiemu przyjacielowi, księciu Aleksandrowi Borisowiczowi Kurakinowi, na zdjęcie kopii z "Notatek". Później pojawiło się... jeszcze kilka wersji, które krążyły w czasach panowania Aleksandra I i Mikołaja I (wśród nich znali je historycy A.I. Turgieniew, N.M. Karamzin i A.S. Puszkin). W 1859 roku znacząca część wspomnień cesarzowej została opublikowana w Londynie przez A.I. Hercena. Wywołały prawdziwą furorę w całej Europie i zostały przetłumaczone na kilka języków (oryginał napisany był po francusku). Na początku XX wieku prace Katarzyny postanowiła opublikować Cesarska Akademia Nauk. Otrzymawszy pozwolenie na pracę w zamkniętych archiwach, akademik A.N. Pypin, kierujący wydaniem, odkrył autentyczne "Notatki" cesarzowej w pełnym zakresie. "Londyńskie wydanie, jak się teraz upewniłem, daje ledwie połowę całych "Notatek" i zaledwie jedną trzecią całego zbioru historycznych wspomnień… - raportował Pypin w liście do prezydenta Akademii wielkiego księcia Konstantina Konstantinowicza. - Historyczne zapiski cesarzowej w ich pełnym składzie stanowią cenny zabytek, niezwykły zarówno pod względem zawartości historycznej, jak i głębokiego zainteresowania psychologicznego… Wreszcie, ta osobista historia Katarzyny II… jest jednocześnie niezwykłym dziełem literackim, błyszczącym inteligencją i obserwacyjnością". "Notatki" zostały wydane w 1907 roku w języku oryginału w 12. tomie dzieł cesarzowej na podstawie autentycznych rękopisów. W tym samym roku wydawnictwo A.S. Suworina opublikowało ich rosyjskie tłumaczenie.