Kotki i myszki

«Kotki i myszki» — druga książka «Gdańskiej trylogii» Güntera Grassa, opublikowana wkrótce po powieści «Blaszany bębenek». W centrum narracji — historia nastolatka Joachima Malke, którego dzieciństwo i młodość upływają w wojennym Gdańsku, w militarystycznej atmosferze, przeniknionej duchem narodowego socjalizmu. Wszyscy... pogardzają outsiderem, Malke stara się zmienić stosunek otoczenia do siebie i zdobyć sławę bohatera, lecz ponosi porażkę. Nawet otrzymany przez niego honor — Krzyż Rycerski — nie pomaga zdobyć uznania. Groteskowa historia nabiera tragicznych tonów i obraca się dla bohatera w brutalne rozczarowanie. Sam Grass wyjaśnia to tak: «Historia Malke obnaża kościół, szkołę, kult bohatera — całe społeczeństwo. W jego przypadku wszystko okazało się bezsensowne».