Nauczyciel Gnus

«Nauczyciel Gnus» — satyryczna powieść Heinricha Manna z atmosferą niemieckiej prowincji przed historycznymi zmianami.
 
Główny bohater, nauczyciel Nuss, zwany Gnusem, — drobny burżuj, który od wczesnej młodości dąży do sukcesu zawodowego, bezwarunkowo podporządkowując się władzy i autorytetom. Od dzieciństwa przejawia konformizm,... tchórzostwo i pragnienie podporządkowywania się silnym tego świata. Przy tym Gnus wyznaje podwójną moralność — dla niewolników i dla panów, przydzielając siebie do ostatnich i zamierzając żyć według praw, różniących się od moralnych praw pospolitych filistrów.

«Nauczyciel Gnus» — to nie tylko psychologiczny portret osoby uległej i okrutnej, ale także subtelna alegoria polityczna, obnażająca przyczyny powstawania totalitaryzmu.