Zapiski zmarłego

Michaił Afanasjewicz Bułhakow (1891–1940) — lekarz, dramaturg i scenarzysta, światowej sławy pisarz i klasyk literatury światowej. Kiedy Bułhakow odszedł z życia, jego nieukończone dzieło, nad którym pracował przez kilka lat, nosiło tytuł „Zapiski zmarłego”. Narracja w powieści prowadzona jest z... perspektywy przyjaciela autora, Siergieja Maksudowa, którego ostatnią wolą było wydanie jego notatek o teatrze. Anturaż teatralnego świata tamtych czasów i atmosferę literackich poszukiwań oddają wyraziste i szczegółowe ilustracje utalentowanego artysty Maksyma Popowskiego.

Michaił Afanasjewicz Bułhakow (1891–1940) — lekarz, dramaturg i scenarzysta, światowej sławy pisarz i klasyk literatury światowej. Urodził się w Kijowie i był najstarszym dzieckiem w inteligentnej, wielodzietnej rodzinie. Ojciec pisarza był profesorem Kijowskiej Akademii Duchownej, a matka — nauczycielką w żeńskiej gimnazjum. Dzieci były wychowywane w miłości do muzyki, teatru i literatury, wspierano w nich zamiłowanie do twórczości. Swoje pierwsze krótkie opowiadania Bułhakow zaczął pisać jeszcze w młodości. W 1901 roku chłopiec został przyjęty do prestiżowej szkoły — Pierwszego Kijowskiego Gimnazjum Męskiego. Jeszcze przed ukończeniem szkoły Michaił stracił ojca i musiał podjąć pracę jako korepetytor, aby pomóc matce w utrzymaniu rodziny. W czasie I wojny światowej Bułhakow, student wydziału medycznego Uniwersytetu Kijowskiego, pełnił dyżury w szpitalu Czerwonego Krzyża. Po uzyskaniu dyplomu wyjechał jako ochotnik do szpitala frontowego. Przez długi czas młody człowiek pracował jako lekarz. W tym okresie zaczął pisać opowiadania, które później weszły w skład cyklu „Zapiski młodego lekarza”. Jego prace były publikowane w magazynach i cieszyły się zainteresowaniem zarówno czytelników, jak i ugruntowanych literatów. Teksty Bułhakowa, błyskotliwe i oryginalne, nie pozostawiły obojętnymi także działaczy teatralnych. W 1926 roku na scenach teatralnych zaprezentowano od razu dwie jego sztuki. Praca w teatrze zafascynowała Bułhakowa. Spędzał wiele czasu w MCHAT, gdzie występował jako aktor, reżyser i dramaturg. Twórczością pisarską był pochłonięty aż do samej śmierci. Cierpiąc z powodu poważnej choroby, ostatnie poprawki do swoich tekstów dyktował żonie.

Kiedy Bułhakow odszedł z życia, jego nieukończone dzieło, nad którym pracował przez ostatnie kilka lat, nosiło tytuł „Roman teatralny”, które po raz pierwszy opublikowano w 1965 roku, dwadzieścia pięć lat po śmierci pisarza. Jednak na pierwszej stronie rękopisu Bułhakowa widniało inne jego tytuł — „Zapiski zmarłego”. Niemniej jednak wydawcy zajmujący się publikacją powieści wybrali pierwszy wariant. Trudno stwierdzić, który z nich wolałby sam Bułhakow, jednak tytuł „Zapiski zmarłego” został podkreślony przez autora podwójną linią i częściej występował w zapisach jego trzeciej żony Heleny Bułhakowej. Uważa się, że w podstawie fabuły powieści leży konflikt Bułhakowa z kierownictwem MCHAT: jego sztuki, z powodu cenzuralnych zastrzeżeń tamtego czasu, nie były dopuszczane na scenę, co doprowadziło do zerwania dramaturga z teatrem. Narracja w powieści prowadzona jest z perspektywy pewnego znajomego autora, Siergieja Maksudowa, którego ostatnią wolą było wydanie jego notatek o teatralnym zapleczu. Anturaż teatralnego świata i atmosferę literackich poszukiwań oddają wyraziste i szczegółowe ilustracje utalentowanego artysty Maksyma Popowskiego.