Zajmująca astronomia

Jakow Isidorowicz Perelman (1882–1942) nie był ani fizykiem, ani matematykiem, ani astronomem, — ukończył Instytut Leśny w Petersburgu (obecnie SPbGLTU). Nie był też literatem, ani pedagogiem, — jednak prowadził korespondencję z największymi naukowcami i pisarzami na całym świecie, pracował nad... tworzeniem nowych podręczników i zadań z matematyki i fizyki, wygłosił ponad dwa tysiące popularnych wykładów, napisał około stu książek popularnonaukowych oraz niezliczone artykuły w czasopismach. Nie dokonał żadnych odkryć naukowych ani wynalazków, — ale brał udział w opracowywaniu projektu pierwszej radzieckiej rakiety przeciwgradowej, był inicjatorem wprowadzenia w naszym kraju czasu dekretowego, jednym z twórców gatunku literatury popularnonaukowej oraz autorem terminu „science fiction”. Nie miał żadnych stopni naukowych ani tytułów, — ale wdzięczni czytelnicy w swoich listach niezmiennie zwracali się do niego „Drogi profesorze!”.

Wszystko dlatego, że w swoich dziełach Jakow Isidorowicz przedstawiał skomplikowane problemy naukowe w swoim wyjątkowym stylu, z zadziwiającą jasnością i przejrzystością; w tym, co wydawało się najnudniejsze i najsuchsze, potrafił dostrzec wyraźne, fascynujące cechy, które stawały się maksymalnie zrozumiałe nawet dla nieprzygotowanego czytelnika. Nic dziwnego, że książki „ludowego profesora ZSRR” przetrwały dziesiątki wydań, zostały przetłumaczone na wiele języków, od angielskiego po hindi, a ich łączny nakład wynosi obecnie dziesiątki milionów egzemplarzy.

Do niniejszego zbioru weszło pięć książek Perelmana — „Zajmująca astronomia” (1938), „Odległe światy” (1919), „Rakietą na Księżyc” (1935), „Ku gwiazdom rakietą” (1934) oraz „Międzyplanetarne podróże” (1935). Teksty w nowoczesnej ortografii i (w niektórych przypadkach) z uzupełnionymi danymi numerycznymi są podane według odpowiednich wydań. W trakcie redakcji jedynie zastąpiliśmy niektóre przestarzałe cyfry, dodaliśmy kilka uzupełnień i przypisów, ale w miarę możliwości zachowaliśmy ducha tamtych czasów, w których powstały te teksty, — gdy nowe odkrycia nie były jeszcze właściwie zinterpretowane, samolot częściej nazywano aeroplanem, a angielski fantast Herbert Wells cieszył czytelników swoimi nowymi utworami. Na szczęście treść naukowa artykułów Jakowa Isidorowicza jest dobrana w taki sposób, że nigdy nie może się zestarzeć.

298 ilustracji w tych książkach wykonał (w bliskim kontakcie z samym Perelmanem) etatowy artysta leningradzkiego wydawnictwa „Czas” Jurij (Georgij) Dmitrijewicz Skaldin (1891–1951), artysta Muzeum Etnograficznego Georgij Borisowicz Ibach (1910–1938) i inni.